خصوصیات ملات گچ و خاک
مشخصات کلی ملات ها:
از نظر نحوه خودگیری، ملات‌ها به دو دسته هوایی و آبی دسته‌بندی می‌شوند.
خاصیت چسبندگی در ملات باید حداکثر یکی دو ساعت پس از مصرف در ملات ظاهر شده وپس از ده الی دوازده ساعت به حداکثر خود برسد.
ملات باید نفوذ پذیر باشد تا بتواند در قطعات مجاور خود نفوذ کرده وموجب چسبیدن آنها بخود بشود.
ملات باید بتواند در مقابل نیروهای فشاری و کششی ساختمان به اندازه کافی مقاوم باشد.
حداقل مقاومت فشاری و کششی ملات باید مساوی ضعیف‌ترین عضو ساختمان باشد زیرا حداکثر مقاومت یک سازه مساوی با توان باربری ضعیف‌ترین عضو آن سازه می‌باشد.
ملات از دو قسمت اصلی تشکیل میشود: چسب (سیمان،گچ) که دارای حجم کمی بوده و جسم پر کننده (ماسه،خاک)که تقریباً در حدود ۸۰ درصد حجم ملات را تشکیل می‌دهد.
ملات‌ها را می‌توان به دو گروه ملاتهای زودگیر که ماده چسبنده آن گچ می‌باشد و ملاتهای دیرگیر تقسیم کرد.
ملاتهای زودگیر بسیار زود گیر بوده بطوریکه پس از ۳ الی ۴ دقیقه بعد از آنکه با آب مخلوط شدند شروع به سخت شدن نموده
وبعد از آن ۱۰الی ۱۵ دقیقه پس از مصرف عمل سخت شدن آنها به پایان می‌رسد (بیشتر در تیغه های ۵ سانتیمتری استفاده میشود).
ملات گچ و خاک:
ملات گچ وخاک پر مصرف‌ترین انواع ملاتهای زود گیر می‌باشد.
خاک مورد مصرف در این ملات خاک رس است که باید سرند شود.
نسبت گچ و خاک در این نوع ملات ۵۰ درصد خاک و ۵۰ درصد گچ می‌باشد. به نسبت زودگیر بودن یا دیرگیرتر بودن گچ ممکن است درصد خاک بیشتر یا کمتر از ۵۰ درصد باشد هر قدر گچ زود گیرتر باشد ویا به اصطلاح کارگاهی هر قدر گچ تر باشد باید خاک مورد مصرف در ملات گچ وخاک بیشتر باشد.
وجود خاک در ملات گچ وخاک اولاً ملات را پلاستیک‌تر می‌نماید در ثانی ملات را دیرگیرتر می‌کند.
مورد مصرف ملات گچ و خاک علاوه بر تیغه‌های ۵ سانتیمتری، در زیرسازی سفیدکاری نیز استفاده میشود.
در مورد استفاده از ملات گچ و خاک برای زیر سازی سفیدکاری بدین طریق عمل می‌کنند که روی دیوار آجری را قبلاً شمشه‌گیری کرده و بین فاصله‌های شمشه‌گیری را با ملات گچ و خاک پر می‌نمایند.
علت پاشیدن گچ وخاک درون آب آن است که تمام ذرات گچ در مجاورت آب قرار گیرد.
از ملات گچ وخاک در طاق ضربی نیز استفاده میشود.
مصرف ملات‌ها گچ و خاک فقط در مناطقی که رطوبت هوا زیاد نیست و اصولاً آب و هوا خشک است مجاز می‌باشد
و در شهرهای مرطوب (جاهای مرطوب) این ملات به سرعت رطوبت هوا را گرفته و فاسد میشود.
بعلت زودگیر بودن، ملات گچ و خاک را باید به میزان کم ساخت.
زمان ریختن خاک به داخل آب تا پایان مصرف آن حداکثر از ۱۰ الی ۱۵ دقیقه تجاوز ننماید.
بهترین آزمایش برای میزان پراکندگی خاک درون گچ، رنگ یکنواخت آن می‌باشد.
باید دقت نمود که رگه‌های سفید گچ و یا رگه‌های سیاه خاک در مخلوط موجود نباشد.